به کلمه هایی می گویند که ازیک ریشه گرفته شده باشند وحرف های اصلی آن کلمه در کلمه های هم خانواده اش پشت سرهم بیاید .
مانند : رابظه -مربوظ - ارتباظ
?نکته : کلمه های هم خانواده ازنظرمعنا به هم نزدیک هستند ودربیشترمواقع حداقل سه حرف مشترک دارند .
?نکته : در فارسی کلمه هایی که از یک ریشه فعل گرفته شده باشند نیز با هم ،هم خانواده اند .
مانند : دانش ،دانا ،دانشمند ،نکته دان ،دانش آموز
* در فعل ها ، بن فعل ،چه بن ماضی و چه بن مضارع می تواند به عنوان هم خانواده به کار می رود .
مانند: روان - رفتار - روش - رفته - رونده و ...
ـ دیدار : بینا ، بینش ، دیده ، دیده بان ، بیننده و ...
برای پیدا کردن هم خانواده ی کلمات باید به ریشه ی کلمه ها توجه نمود .کلمات هم خانواده دارای یک موضوع می باشند ولی مفاهیم جداگانه ای دارند . به عنوان مثال هم خانواده ی کلمه ی غافل می شود : غفلت ، غافلان ، مغفول ، اغفال هم خانواده ی تحقیق می شود : محقق ، تحقق . هم خانواده ی راضی می شود : رضایت ،مرتضی ، رضا ، مرضیه ، راضیه ، هم خانواده پانزده ، پانزدهمین،پانزدهم .هم خانواده دقّت می شود : دقیق، دقیقه،بادقّت .هم خانواده موضوع : وضع ،وضعیت،موضوعات،اوضاع .
به کلمه ای مانند ظلمات بر می خوریم که هم خانواده های آن می شود : ظلم ، ظالم ، مظلوم . اما ضلالت هم خانواده ی این کلمه نخواهد بود ، چرا که از نظر املایی هم با ظلمات یکی نبوده و ریشه ی آن ها از هم جداست . این کلمات ممکن است از نظر آوایی ما را دچار این اشتباه نمایند که با هم هم خانواده هستند .
هم خانواده اشیا می تواند شی ء باشد که مفرد آن کلمه نیز هست . برای کلمه ی پاسبان : پاس بخش ، پاسدار که یک کلمه ی فارسی نیز هست .
باقری